bliźniaki (twins)

Zadanie z dwoma lub więcej prawie identycznymi pozycjami, ale z różnymi rozwiązaniami.

Bliźniaki są tworzone poprzez użycie jednej z poniższych metod:

1. przesunięcie bierki na inne pole;
2. zamiana dwóch bierek;
3. zmiana rodzaju bierki (bliźniaki Forsberg’a);
4. usunięcie bierki;
5. dodanie bierki;
6. wykonanie posunięcia;
7. zmiana koloru bierki;
8. obrót szachownicy o 90°, 180° or 270°;
9. zmiana rodzaju zadania;
10. zmiana koloru wszystkich bierek (typ Polski).

W przypadku wielu bliźniaków ich pozycje wywodzą się z pozycji początkowej lub z pozycji kolejnych bliźniaków. Najczęściej bliźniaki stosowane są w macie pomocniczym i pełnią w nim rolę wariantów.

Czytaj dalej „bliźniaki”

bateria (battery)

Układ dwóch figur jednego koloru, w którym jedna (przykrycie) przesłania drugą (strzelca) dając możliwość jej odsłony. Istnieją trzy główne typy baterii:

• bezpośrednie – po odsłonięciu strzelec atakuje cel,
• pośrednie – po odsłonie strzelec atakuje pole wokół celu (króla)
• zamaskowane – w których dodatkowa bierka stoi między przykryciem a celem (królem) lub między przykryciem a strzelcem.

Czytaj dalej „bateria”

antycypacja (anticipation)

Kompozycja szachowa jest antycypowana jeśli istnieje identyczna kompozycja opublikowana wcześniej. Kompozycje szachowe, które są antycypowane częściowo kwalifikują się do wyróżnień.  Decyzję o tym podejmuje sędzia konkursu, który powinien wziąć pod uwagę stopień podobieństwa. Druga wersja poprawnej kompozycji szachowej opublikowanej w tym samym konkursie przez tego samego autora nie jest traktowana za częściowo antycypowaną przez poprzednią wersję.

Kompozycja jest częściowo antycypowana jeżeli jej idea lub schemat są podobne do wcześniej opublikowanego problemu, ale różni się od niego wyglądem lub układem. Jeżeli jest to tylko niewielkie ulepszenie (lepsza ekonomia, eliminacja defektów, takich jak duale) to powinna być publikowana pod nazwiskiem oryginalnego autora z dopiskiem „wersja (nazwisko nowego autora)”. Taki problem nie powinien brać udziału w konkursie. Jeśli ulepszenie jest znaczne to nowy autor ma prawo opublikować ją pod swoim nazwiskiem z dopiskiem „według (nazwisko poprzednika)”. Takie problemy mają takie same prawa jak oryginalne kompozycje i mogą brać udział w konkursie.

Świadoma antycypacja to plagiat.

Opracowano na podstawie:

Velimirovic Milan, Valtonen Kari, 2012, Encyclopedia of Chess Problems:  themes and terms, Beograd.

Album FIDE (FIDE album)

Zbiór najlepszych problemów i studiów szachowych z pewnego okresu (zwykle trzech lat) wydawany przez FIDE, za pośrednictwem Światowej Federacji Kompozycji Szachowej (WFCC).

Obecnie problemy wysłane do publikacji są rozpatrywane przez trzech sędziów. Każdy z nich może przydzielić od 0 do 4 punktów. Jeśli łączny wynik wyniesie 8 punktów lub więcej zadanie zostaje włączone do Albumu. Czasami wymagana suma punktów zostaje obniżona do 7,5 punktów.

Tytuły międzynarodowe w kompozycji szachowej są przyznawane na podstawie zadań opublikowanych w albumach FIDE. Każde zadanie otrzymuje 1 punkt, a każde studium 1,66 punktów. W przypadku kompozycji opublikowanych przez kilku autorów wynik dzieli się przez liczbę kompozytorów.

Opracowano na podstawie:

Velimirovic Milan, Valtonen Kari, 2012, Encyclopedia of Chess Problems:  themes and terms, Beograd.